Reflecteren kun je leren: het ABCD’tje helpt je verder

Heb jij dat ook wel eens? Je hebt een cursus of training gedaan en vraagt je na een tijd af: ‘wat heb ik er eigenlijk aan gehad?’ Tijdens de training ben je enthousiast en denkt: ‘hier kan ik wat mee’. In de praktijk vervaagt het vaak en verdwijnt naar een ladekastje in je brein. Een ervaring rijker die je niet optimaal benut.

Als trainer geloof ik dat je altijd en elke dag op weg bent om iets te leren, jezelf te ontwikkelen. Tijdens de trainingen is het belangrijk dat er een begin, midden en eind is, met een goede doelstelling, een nuttige en leuke inhoud en een afronding, en dat het niet stopt aan het einde van de training. Dan begint het namelijk pas en kun je in de praktijk toepassen waar je in theorie mee bezig bent geweest.

Juist als trainer zit die afronding van de training mij nog wel eens in de weg. Midden tussen alle theorie, ervaringen uitwisselen en aan de slag gaan, kom je tijd tekort om goed af te sluiten, de cirkel rond te maken. Met elkaar zit je in de energie van waar je mee bezig bent. Je voelt het even lekker in het ‘hier en nu’ en de afsluiting, terugblik van de dag vaak snel afgesloten, wordt een beetje ‘afgeraffeld’. En voor je het weet is de cursus voorbij en ben je als medewerker weer in de gang van alledag voor je organisatie. En ben je vergeten de verbinding te maken van binnen naar buiten, van leren en ervaren tijdens de training naar toepassen in de praktijk.

Tijdens een cursus die ik zelf volgde kreeg ik een mooie tip: het ABCD’tje, gebaseerd op de reflectiecyclus van Korthagen. Een korte en krachtige manier om even stil te staan bij jezelf en wat je wilt meenemen en toepassen in de praktijk, zonder ellenlange logboeken en reflectieverslagen zoals geleerd in mijn studententijd. Je herinnert ze misschien nog wel.

De theorie

Fred Korthagen is verbonden aan de universiteit van Utrecht als onderzoeker, trainer, onderwijsontwikkelaar en adviseur. De Reflectiecyclus van Korthagen is een hulpmiddel om zicht te krijgen op je functioneren en dit (zelfstandig) bij te sturen, gebaseerd op de welbekende cirkel van Kolb. 

Literatuurverwijzing: Fred Korthagen ‘Docenten leren reflecteren’ 

De praktijk

Het ABCD’tje is een snelle manier om te reflecteren op je gedrag, op je bekwaamheden, op hetgeen je hebt opgestoken tijdens je training of een willekeurige dag. Een ezelsbruggetje, waarbij de A staat voor Algemeen, de B staat voor Belangrijk, de C voor Concreet en de D voor Doen! En daarbij horen bijna automatisch de vragen:

Algemeen:        Waar ging het over (essentie)?

Belangrijk:        Wat was voor mij belangrijk?

Concreet:         Wat betekent het concreet voor mij?

Doen:               Wat kan/ga ik er mee doen?

Hiermee kun je de cirkel van je cursus of training en ook van je dag, vandaag, rondmaken. Een manier om in korte tijd je leerrendement en persoonlijke proces te verhelderen en je duurzaam te ontwikkelen in je persoonlijk leven en je loopbaan.

In hoeverre ben jij bewust van je eigen leer- en ontwikkelproces? Zie je wel wat de dag je brengt, of neem jij het initiatief in wat je wilt leren en hoe je loopbaan eruit ziet? Met het ABCD’tje kun jij meer grip krijgen op waar je nú mee bezig bent en je toekomstplan. Iets om deze zomer mee te experimenteren?!

Wil je me laten weten hoe jij het ABCD’tje ervaart en wat het je brengt? Ik ben benieuwd!

Evelien Vreman                

Coördinator en Trainer

e.vreman@osa-amsterdam.nl

Benieuwd wat OSA voor jou of jouw organisatie kan doen? Kijk dan hier.

Oplossingsgericht werken is mijn credo

Kort geleden had ik een dame met een goede dosis wilskracht in de groep. Ze straalde zelfvertrouwen uit, authenticiteit en was zeker niet op haar mondje gevallen. Bovendien had ze een duidelijke mening over hoe ze gemanaged werd, had ze er weinig goede woorden voor over en was ze goed in bruggetjes slaan naar dit probleem. Persoonlijk vind ik het prettig als deelnemers vertellen wat ze op hun lever hebben. Zelf vind ik het ook prettig om te kunnen zeggen wat me dwars zit. Het lucht op en creëert mentale ruimte. Ook zie ik dat het vertrouwen schept en dat we de aandacht vervolgens weer op de taak kunnen richten.

Zoals ik vertelde was deze dame erg goed in bruggetjes maken naar haar klacht. Begon ik over het onderdeel ‘kwaliteiten’, dan wist zij wel wie dat niet had. Was het onderwerp ‘wat wil ik?’, dan kende zij een zekere manager die niemand wilde. Ik vertel dit een beetje lacherig omdat we er samen ook smakelijk om konden lachen tijdens de training. In onze interactie merkte ik hoeveel ik heb gehad aan het gebruik van de volgende oplossingsgerichte vragen:

• Vraag naar hoop                                   “Waar hoopt u op?”
• Vraag naar positieve verschillen          “Welk verschil zal dit maken?”
• Vraag naar wat werkt                           “Wat werkt al in de goede richting?”
•  Vraag naar vooruitgang                       “Wat zal een volgend teken van vooruitgang zijn?”

De energie die ze eerst zo goed kon stoppen in het praten over haar probleem, boog om naar het opzetten van een eigen onderneming. Letterlijk met de vuist op tafel toonde ze haar oprechte energie en motivatie om het heft in eigen handen te nemen. Het effect was een even zo aantrekkelijk als stimulerend plan van aanpak. Maar het laat me vooral zien wat de kracht is van hoop, optimisme en vertrouwen!

Dit geldt voor haar, u, mij en burgers. Ook kwetsbare burgers kunnen baat hebben bij oplossingsgericht werken. Bij oplossingsgericht werken staat de sociale professional samen met de burger stil bij wat wél goed gaat. Met jouw oog voor uitzonderingen ondersteun jij de burger meer te doen van datgene dat (beter) werkt. Je lost dus geen problemen op, maar vraagt wat de burger voor het probleem in de plaats wil en wat al in de goede richting werkt. Je bent daardoor niet bezig met het ongewenste verleden of heden, maar met de toekomst. Het vervolgens formuleren van een eigen doel zorgt voor een positieve verwachting van verandering, wat de veranderingsbereidheid ten goede komt.

We cannot solve problems with the same thinking we used when we created them.” – Albert Einstein

Wil je meer weten over oplossingsgericht werken, neem dan contact op met ons op."

René Glastra van Loon – Trainer/adviseur, 

r.glastravanloon@osa-amsterdam.nl